Mural „Ucz”, grupa Twożywo, 2008/ 2016, ściana zewnętrzna liceum im. Mikołaja Reja w Warszawie.
Adres: Pl. Małachowskiego 1, od ul. Burschego.
Mural „Ucz” powstał w 2008 roku. Zaprojektowali go dwaj artyści: Mariusz Libel i Krzysztof Sidorek, którzy pracowali razem jako grupa o nazwie „Twożywo”. Nazwa zawiera błąd ortograficzny, ale popełniony celowo. Zamiast poprawnie zapisanego słowa „tworzywo”, oznaczającego materiał, z którego coś ma powstać, w nazwie ukryte są trzy słowa „tworzywo”, „tworzyć” i „żywo”. Artyści potraktowali nazwę jak zabawę – grę słów tak, aby można było zastanawiać się nad jej znaczeniem. „Żywo” może oznaczać, że ich sztuka, która powstaje przeważnie w przestrzeni publicznej jest żywa, aktualna, opowiada o sprawach bieżących. Nie mówi jednak o nich wprost, a poprzez aluzje, cytaty, metafory.
Mural jest namalowany na ścianie liceum, na tyłach galerii Zachęta. Powstał z inicjatywy Koła Miłośników Sztuki, działającego przy Zachęcie, we współpracy z uczniami liceum.
Ucz to słowo, które oznacza nakaz uczenia się, ale jest też cząstką, z której możemy utworzyć wiele innych wyrazów. Artyści celowo wybrali to słowo tworząc mural z uczniami liceum. Znaleźli wiele wyrazów z cząstką „ucz”, np.: uczynić, uczynni, ale też dokuczać, uczciwość, sztuczny, uczestnik. Wszystkie tworzą drzewo. Część wyrazów obwiedzionych prostokątnymi, czerwonymi ramkami została połączona ukośnymi liniami z dwoma, wyróżnionymi słowami. Z greckim kallisti (najpiękniejszej) z lewej strony drzewa, u góry i słowem „wiedza” z prawej, u dołu. Umieszczony w okręgu grecki napis nawiązuje do złotego jabłka niezgody, rzuconego przez boginię Eris między bogów, co stało się początkiem sporu między Herą, Ateną i Afrodytą. Wyraz „wiedza”, zapisany w nietypowy sposób z „W” i”A” umieszczonymi prostopadle do pozostałych liter, wygląda jak porzucony ogryzek, resztka po konsumpcji.
Mural umieszczony na szkole znajduje się obok galerii i kościoła. Artyści zwrócili uwagę na znaczenie instytucji, mieszczących się w tych budynkach. Jak sami napisali: „U zbiegu trzech instytucji, z której każda uparcie reprodukuje własny obraz człowieka – zasadziliśmy drzewo. Estetyka, eschatologia i edukacja wrastają głęboko w nasze rezolutne marnowanie czasu. Obywatel, owieczka czy odbiorca to powinności, które wypełniać musimy cierpliwie, oczekując kolejnej nagrody i zasłużonej kary. I nie ma możliwości nie grania w tę zabawę: bo jeśli nie kościół, szkoła czy galeria, wszystkiego co ważne nauczy nas stróż prawa, przedstawiciel handlowy albo osobowość telewizyjna”.
W 2008 roku ściana, na której powstał mural była szara. Białe litery były dobrze widoczne, dzięki czemu widać było też wyraźnie, że słowa tworzą na rysunku drzewo. W 2016 roku wyremontowano szkołę, ściany pomalowano na jasny kolor – żółty. Artyści ponownie spotkali się z uczniami na warsztatach i wymyślili wspólnie nowy mural, który byłby widoczny na nowej ścianie. Nie został jednak namalowany z braku funduszy. Mural został więc odtworzony, ale nowe tło- jasnożółte sprawiło iż zatarła się czytelność białych liter – podstawowego elementu pierwotnej realizacji.
