14 października 1894 roku odsłonięto pierwszy na ziemiach polskich pomnik poświęcony Chopinowi. Miał formę nagrobka, ponieważ tylko na taką zezwoliły ówczesne władze carskie.
Uroczystość odsłonięcia jest symbolicznym, przełomowym momentem w historii upamiętnienia miejsca urodzenia Chopina. Jest również początkiem wieloletnich starań o utworzenie muzeum poświęconego kompozytorowi, które zapoczątkowali Milij Bałakiriew, Warszawskie Towarzystwo Muzyczne, artyści i dziennikarze. Od początku XX wieku inicjowano wiele akcji służących popularyzacji miejsca urodzenia Fryderyka Chopina – organizowano liczne koncerty, wycieczki i wystawy, którym towarzyszyły zbiórki pieniędzy służące najpierw wykupowi oficyny z rąk prywatnych, a potem utworzeniu muzeum.
