Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK, pierwsze zbudowane od podstaw po wojnie i największe tego rodzaju muzeum w Polsce, został otwarte w 2011 roku na rewitalizującym się terenie Zabłocia, dawnej przemysłowej dzielnicy Krakowa. W ciągu 5 lat działalności MOCAK stał się głównym ośrodkiem kultury współczesnej w Krakowie i znaną na świecie instytucją. Co roku odwiedza go ponad 120 000 osób.
Obiekt został wybudowany na terenie dawnej fabryki Oskara Schindlera według projektu włoskiego architekta Claudia Nardiego. Autor nawiązał do zastanego kontekstu urbanistycznego, adaptując część dawnych hal fabrycznych oraz wznosząc nowy budynek utrzymany w duchu neomodernizmu. Charakterystyczny przemysłowy dach szedowy pokrywający pomieszczenia dawnej fabryki stanowi dominujący element wizualny gmachu.
Muzeum to kompleks budynków o różnych gabarytach i funkcjach, których konfiguracja sprawia wrażenie wydzielonego miasteczka. Budynek A, o powierzchni ponad 8 000 m2, mieści przestrzeń prezentacji Kolekcji MOCAK-u oraz wystaw czasowych, Galerię Alfa, księgarnię artystyczną MOCAK Bookstore, kawiarnię oraz salę audiowizualną (w której odbywają się liczne wykłady, spotkania i pokazy).
Do głównych zadań MOCAK-u należy prezentacja dzieł współczesnych artystów w kontekście aktualnych dla społeczeństwa i jednostki problemów, a także poszerzanie świadomości i zmiana sposobu postrzegania sztuki ostatniego 20-lecia, tak by stała się ona ciekawa i inspirująca dla odbiorców.
Program Muzeum zawiera bogatą ofertę edukacyjną, której różnorodne projekty, warsztaty i spotkania z artystami pozwalają zarówno dzieciom, jak i dorosłym na bliższe obcowanie ze sztuką oraz odkrywanie jej na różnych płaszczyznach. Ważną ideą przyświecającą instytucji jest otwarcie na wszystkie grupy społeczne i umożliwienie kontaktu z kulturą także tym, którzy z różnych względów mają do niej ograniczony dostęp. Na szczególną uwagę i indywidualny program zajęć mogą liczyć odbiorcy z grup wykluczonych, w tym więźniowie i osoby z chorobami psychicznymi.
Kolekcja MOCAK-u liczy obecnie 4557 prac 235 artystów z 32 krajów świata, przy czym mniej więcej połowa zbiorów to dzieła rodzimych twórców, między innymi Tomasza Ciecierskiego, Stanisława Dróżdża, Roberta Kuśmirowskiego, Marcina Maciejowskiego, Wilhelma Sasnala, dzięki czemu zwiedzający mogą zapoznać się z dorobkiem polskich artystów. W Kolekcji znajdują się również prace Krištofa Kintery, Sarah Lucas, Juliana Opiego czy Ai Weiweia. Ekspozycja, która zmienia się raz w roku, organizowana jest pod kątem problemów lub mediów, z uwzględnieniem prac korespondujących z wystawami czasowymi. Archiwum MOCAK-u stanowi poszerzenie Kolekcji i można w nim znaleźć materiały dotyczące II Grupy Krakowskiej, Mariana Eilego, Galerii Krzysztofory, Władysława Hasiora, Mieczysława Porębskiego, Mikołaja Smoczyńskiego, a także działalności Muzeum.
Co roku MOCAK organizuje około 15 wystaw czasowych. Do najważniejszych z nich niewątpliwie zalicza się cykl Świat poprzez sztukę. Każda z należących do niego ekspozycji porusza inne kluczowe dla społeczeństwa zagadnienie. Dotychczas zaprezentowane zostały wystawy: Historia w sztuce, Sport w sztuce, Ekonomia w sztuce, Zbrodnia w sztuce, Gender w sztuce i Medycyna w sztuce.
W ciągu 5 lat istnienia Muzeum zorganizowało ponad 100 wystaw zbiorowych oraz indywidualnych artystów takich jak: Robert Devriendt, Omer Fast, Władysław Hasior, Jiří Kolář, Jarosław Kozłowski, Julian Opie, Wisława Szymborska czy Erwin Wurm. Ważnym punktem programu Muzeum jest cykl wystaw indywidualnych prezentujących twórczości artystów, których prace znajdują się w Kolekcji MOCAK-u.
